EVRENDE VE DÜNYADA ELEMENTLER
EVRENİN BAŞLANGICI VE ELEMENTLERİN OLUŞUMU
Kafamızı kaldırıp gökyüzüne baktığımızda o uçsuz bucaksız boşluğun aslında çok karmaşık bir yapıya sahip olduğunu algılayabiliyoruz. Fakat gözümüzle göre bildiğimiz kısım evrenin milyarda birlik kısmını bile temsil etmemektedir. Evren insan aklının almakta zorlanacağı bir genişliğe sahiptir ve bu gökte ki boşluk hep merak edilmiştir.
Bugün yaşamakta olan ve geçmişte yaşamış bilim insanları gökyüzünü hep merak etmişler ve bu merak sonucunda da çok geniş araştırmalar yapmışlardır.
BİG BANG (BÜYÜK PATLAMA) TEORİSİ
Bilim insanları geçmişten günümüze kadar evrenin oluşumu ile ilgili değişik fikirleri ve incelemeleri ortaya koymuşlardır. Fakat günümüzde evrenin oluşumu konusunda bilim insanları arasında tam bir fikir birliği ile big bang teorisi ortaya konmuştur. Bu teori evrenin yoktan var edildiğini ve hala genişlemeye devam ettiğini belirtmektedir.
TEORİNİN DELİLLERİ;
Evrenin genişlemeye devam etmesi.
NASA uydusunun patlamadan sonra kalan radyasyonu belirlemesi
Uzayın görünürde boş bölümlerinde mikrodalga ışınların yayılması.
Gök adaların birbirinden sürekli uzaklaşmaları. Bu durum, yaydıkları ışınların spektrum çizgileri sayesinde belirlenmektedir.
Uzayın her noktasında birim hacimde ki kütle yoğunluğunun aynı kalması.
Büyük patlamayla ilgili:
- Evrende ki olaylar bir nokta şeklinde yaklaşık 1032 K sıcaklığa sahip bir enerjinin açığa çıkmasıyla başlamıştır.
- Bu enerji patlama şeklinde genişleyerek yayılmaya başlamıştır. Genişleme 10-42 ile 10-32 saniyeleri arasında gerçekleşerek bir portakal boyutuna ulaştı. Bu zaman diliminde sadece kuarklar ve leptonlar vardı.
- 10-6. Saniyede genişleyerek sıcaklığı 1027 K düşen everende, kuarklar birleşerek proton ve nötronları oluşturmuştur. Bu anda elektronlar ,fotonlar ve nötrinolarda var edilmiştir.
- Çok yüksek enerjiye sahip olan fotonlar çarpışarak elektronları ve pozitronları oluşturmuşlardır. Bu aşamada nötronlar; proton ,elektron ve antinötrinolara parçalanır.
- Bu tepkimeler sonucunda ilk hidrojen çekirdeği oluşur.
- Patlamadan 2-3 dakika sonra sıcaklığın birazcık düşmesiyle döteryum,tiridyum,helyum ve lityum çekirdekleri oluşmuştur
- Sonra ki süreçte evren soğumaya ve genişlemeye devam etmiştir.
- Evren yeteri kadar soğuduğunda kütlesel çekim kuvvetinin etkisiyle yoğunlaşan gazlar birleşerek gök cisimlerini oluşturmaya başlamıştır.
- Evrende var olan hidrojen,helyum ve lityum dışında ki diğer elementler yıldızların oluşmasından sonra meydana gelmiştir.
- Evrende gök cisimlerinin yoğunluk gösterdiği bölgelere galaksi (gök ada) denir.
- Evrende tanımlanabilen maddeler gök cisimleri, gezegenler ,meteorlar ve yıldızlardır.
- Patlama sonucu oluşan radyasyon tüm evrene dağılmıştır.
NOT: Evrende başlangıçta oluşan hidrojen, helyum ve lityum hafif element, bu elementler dışındaki elementlere ağır elementler denir.